GELUKKIG 2020

Alle familieleden en bekenden van Ome Ben

een vrolijk en gezond 2020 toegewenst!

   

OME BEN 91 JAAR

Vandaag 91 jaar geleden werd Ome Ben geboren! 

Hij overleed 15 jaar geleden, maar nog altijd 

koesteren we dierbare herinneringen aan hem. 

Hier een foto van de jonge Ben eind jaren 40.

   

OME BEN EN DE DUIF

In de jaren 60 drong de maatschappelijke demo- 

cratisering ook door in de Katholieke Kerk. In de 

Duif, parochiekerk van Ome Ben, voorheen ook 

van andere gezinsleden Hemelaar, reserveerden 

de beter gesitueerden onder de parochianen een 

plek op de voorste rijen in de kerk tegenover 

het altaar, zoals dat ook in andere kerken niet 

ongebruikelijk was. Ze zaten op de eerste rang, 

daar betaalden ze ook voor, en op de banken 

werd duidelijk zichtbaar een naambordje van 

de gulle gever aangebracht. Maar eind 1963 

ontvingen de parochianen een brief van het 

kerkbestuur met de mededeling dat dit 

privilege per 1 januari 1964 zou eindigen. 

Geen onverstandige beslissing, want sindsdien 

is De Duif met zijn tijd meegegaan, en terwijl 

andere kerken inmiddels gesloten zijn of 

zelfs gesloopt, staat deze kerk nog altijd 

open voor zijn parochianen. 

Hier meer over de geschiedenis van De Duif. 

    

FIETS MARIE HASELAAR GESTOLEN

Eind oktober 1940 loopt Marie Haselaar-Hemelaar 

politiebureau Marnixstraat binnen en doet 
bij de dienstdoende agent aangifte van 

diefstal van haar Avia damesfiets. Ze had haar 

rijwiel op Lindengracht 100 neergezet, maar 
bij terugkomst was haar fiets verdwenen! 

Of de fiets werd teruggevonden wordt niet 

vermeld, maar misschien weten de kinderen 

nog of hij ooit boven water kwam? 

 

 (Politierapport: Stadsarchief Amsterdam) 

   

GRÜNE POLIZEI

Wie ook bij Ome Ben over de vloer komt is Joep Henneboel. 

Geboren als Joseph Henneböhl is deze Duitse verzetsman 

(1909-1990) gedurende de Tweede Wereldoorlog in 

Nederland bij de Grüne Polizei werkzaam. Deze Nazi-

opsporingsdienst heeft het Koloniaal Instituut - huidig 

Tropenmuseum - als uitvalbasis gevorderd, en Henneböhl 

pleegt daar in zijn Duitse uniform verzet tegen het Nazisme. 

Zo redt hij honderden Nederlanders van deportatie, speelt 

hij informatie door aan het verzet en verstrekt hij burgers 

schriftelijke ontheffing als ze hun radio of fiets bij de 

bezetter moeten inleveren.

Na de oorlog vestigt Henneböhl zich in Nederland, trouwt 

Cissie van Putten, dochter van een Amsterdams verzetsman, 

en opent aan de Wittenkade een sigarenzaak. Daarna laat 

hij zich tot Nederlander naturaliseren en heet Jupp Henneböhl 

voortaan Joep Henneboel.

Als hij in 1974 65 wordt verschijnt zijn autobiografie 'Ich 

konnte nicht anders', dat leest als een spannende schelmen-

roman. Henneboel pleegde verzet uit overtuiging, riskeerde 

de doodstraf wegens hoogverraad, en handelde niet uit 

geldelijk gewin, zoals de wereldberoemde Schindler dat 

wel deed. In 1984 ontvangt Henneboel het Verzetsherden-

kingskruis uit handen van burgemeester Van Thijn. 

Klik hier voor meer info over deze verzetsman.

  

Links Henneboels biografie, rechts kerstkaart aan Ome Ben.

   

SCHIP ANTONIUS VASTGELOPEN

Hier staat grootvader Klaas Hemelaar - met hoed op - bij 

zijn turfschip, veilig aangemeerd ter hoogte van Ruys- 

daelkade 97. Maar 23 jaar eerder stond hij er minder 

rooskleurig voor, want zijn schip 'Antonius' was met 

een lading kolen vastgelopen bij de Zeeuwse haven 

van Walsoorden, met lekkage tot gevolg. Volgens 

dagblad Nieuws van de Dag van 18 januari 1912 

werd de Antonius echter door sleepboot Venus in 

veilige haven gebracht. 

   

GESTOLEN KONIJNEN TERUG IN 1944

Ome Chiel Hemelaar werd 29 maart 1914 geboren in 

Vinkeveen, vandaag 105 jaar geleden. Hij (links) was 

een volle neef van Ome Ben (rechts) en werkzaam in 

de kolenhandel. In juni 1944 was de oorlog vier jaar 

gaande toen uit perceel Baarsjesweg nummer 218 
konijnen werden gestolen (foto: Stadsarchief). 

Gelukkig werden de dieren door de politie terugge- 
vonden en Ome Chiel kon zijn beesten ophalen. 
Als je achteraf bedenkt dat de Hongerwinter er 
aankwam, was de terugkeer van de dieren een 
opsteker in oorlogstijd (document: Stadsarchief). 

   

TRANSPORTFIETS GESTOLEN

In het Amsterdamse Stadsarchief staat al jaren een 

vermelding van A.W. Hemelaar in de politiebestan- 

den van najaar 1940, maar wat Ome Anton in dit 

eerste oorlogsjaar met de politie te maken had, dat 

was nog niet openbaar. Het kwam verder niet in 

me op om hem daar zelf naar te vragen, zijn 

rechtschapenheid leed geen twijfel.

Maar inmiddels zijn de archiefstukken voor publiek 

toegankelijk, en daarin lezen we dat winkelbediende 

Anton Hemelaar (toen 22 jaar) werkzaam was voor 
coöperatie Eigen Hulp in de Beethovenstraat, toen 

hij zondagmiddag 20 oktober 1940 slachtoffer werd 

van diefstal: zijn transportfiets met lading werd 

ontvreemd. De dief nam 'Eigen Hulp' iets te letter- 

lijk, maar niettemin was het extra vervelend als je 

bedenkt dat toen al diverse levensmiddelen enkel 

nog op de (distributie)bon verkrijgbaar waren. 

Gelukkig hield oom agent een oogje in het zeil en 

twee uur later werd de fiets bij de Amstel aange- 

troffen. De flessen waren leeg, de fietsendief had 

het zich vermoedelijk goed laten smaken. 

   

REDE UITVAART TANTE CATRIEN

Tijdens de uitvaartdient van Tante Catrien Hemelaar-

Wit las haar oudste zoon Nico de volgende tekst voor, 

die hij na raadpleging van zijn broers had opgesteld.

Op woensdag 18 februari 1920 werd mijn moeder geboren 

in hartje Amsterdam als tweede kind van vader Klaas en 

moeder Rosiena. Het was ruim een jaar na de Eerste 

Wereldoorlog, toen Amsterdam nog niet de helft zo groot 

was en op de plek waar wij nu zijn, nog koeien liepen. 

Nederland was nog een echte klassenmaatschappij waar 

meisjes als mijn moeder gingen werken als dienstmeisje 

bij een familie in een dure buurt. Nederland had nog 

kolonies, een auto was een grote uitzondering in het 

verkeer en de televisie en de computer moesten nog 

worden uitgevonden. Toen zij net een paar dagen veertien 

jaar oud was, ging zij werken op een atelier. Zeer tegen 

haar wens, want zij wilde graag de achtste klas afmaken, 

maar kinderen hadden toen niet zo veel te wensen. Na 

het atelier kwam ma terecht als dienstmeisje en weer 

later werkte zij bij een melkboer. Daarnaast was zij een 

goede turnster en handbalde met veel plezier en bleef 

dat doen, totdat ik geboren werd. Tijdens de 

bevrijdingsfeesten na mei ‘45 leerde zij dansen en maakte 

zij kennis met pa. Zij trouwden in 1947. Er was toen een 

enorm tekort aan woningen en ook zij begonnen inwonend. 

Zij zochten heel intensief naar een eigen huurhuis. Alles 

en iedereen werd benaderd. Van prinses Juliana kreeg ma 

een brief terug met de mededeling dat het verzoek 

doorgestuurd was. Uiteindelijk werd het doorzetten van 

ma beloond met een eigen woning. In de vijftiger jaren, 

de jaren van opbouw, moesten mijn ouders heel zuinig 

aan doen. Mijn moeder was in staat om elk dubbeltje om 

te draaien en maakte uit oude broeken en jassen, kleren 

voor Tony en mij. In de zestiger jaren kwam het begin 

van de welvaart en er kwam ook een bromfiets in ons gezin. 

Ma achter op met een lange broek onder rok of jurk. Een 

aantal jaren later kwam er zelfs een auto, een echte 

Nederlandse DAF, waarmee ritjes gemaakt werden. Haar 

eerste buitenlandse reis ging naar Oostenrijk. Onderweg 

overnachtten wij in Zuid-Duitsland. Het was de enige keer 

dat ik ma een tikje aangeschoten gezien heb. Rond haar 

vijftigste ging zij weer werken. Jos, toen 12, moest, als 

pa belde, zeggen dat ma boodschappen aan het doen was. 

Ma haalde haar rijbewijs, ging een cursus machineschrijven 

volgen, behaalde zwemdiploma’s en werd beheerder van 

een toko in een bejaardenhuis. Dat bleef zij doen tot aan 

haar pensioen. Daar was zij helemaal op haar plek. Zij 

deed het werk met een enorme inzet en als het nodig 

was nam zij ’s avonds werk mee naar huis. Die baan was 

haar hobby en zij werd erg gewaardeerd door haar 

collega’s en de bewoners. In plaats van rustig van hun 

oude dag te genieten in Amsterdam gingen zij nog een keer 

verhuizen naar Lelystad. Waar zij met veel plezier gewoond 

hebben en konden genieten van hun tuin met een hele mooie 

prunus. Elk jaar kregen wij te horen hoe prachtig hij bloeide. 

Het was ook het huis waar de oudste kleinkinderen heel graag 

kwamen logeren bij opa en oma. Na een inbraak tijdens een 

vakantie wilden zij weer terug naar Amsterdam Osdorp en 

daarmee terug naar de Pauluskerk. Ma werd weer lid van het 

koor en zij bleef daar zingen totdat zij ruim in de tachtig was. 

Zij had een prachtig huwelijk met mijn vader. Een vanzelf- 

sprekende eenheid. Mijn vader had nog wel eens last van zijn 

ongeduld of van snel opkomende boosheid en mijn moeder 

bleef dan de rust zelve. Zij was de stille kracht! Zij nam niet 

snel het woord, maar als het nodig was, kon zij wel vertellen 

wat zij er van vond. Zij bleef rustig en vloekte nooit en dat 

met allemaal Hemelaren om je heen! Pas toen pa overleden 

was, werd ons duidelijk hoeveel slechter het met haar gesteld 

was. Het leek of zij niet kon begrijpen dat pa er niet meer 

was. Zij trok zich terug in haar eigen wereld waar zij op haar 

manier toch gelukkig is geweest. Wij koesteren de momenten

 dat zij ons herkende en dat wij elkaars handen vasthielden. 

Haar levensmotto kan gevat worden onder: Doe maar gewoon, 

dan doe je al gek genoeg; voel je nooit beter dan anderen en 

klaag niet. Zo doorstond zij ook de chemotherapieën, nadat op 

haar 91st kanker was geconstateerd. Van groot belang was de 

warmte in het eigen gezin en later in de eigen familie met 

zonen, schoondochters en klein- en achterkleinkinderen (Het 

eigen zooitje). Dat kwam duidelijk tot uiting bij sinterklaas en 

het kerstfeest of bij een familiebijeenkomst waar iedereen druk 

met elkaar aan het praten was. Daar kon zij van genieten. Zij 

was er voor ons altijd als van zelfsprekend en pas veel later 

besef je hoe goed en belangrijk dat voor ons geweest is. 

Een dankbare herinnering. Ik dank je lieve moeder!

   

CATRIEN HEMELAAR-WIT OVERLEDEN

Ons bereikte het droeve bericht dat Tante Catrien is 
overleden op 99-jarige leeftijd. We wensen haar 
kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen en 
haar dierbaren alle sterkte toe. 

Afscheid komende woensdagavond 23 januari op de
Nieuwe Oosterbegraafplaats tussen 19.00 en 19.45
uur, Kruislaan 126, Amsterdam.

Uitvaartmis Lucaskerk donderdagmorgen 24 januari 
om 10.30 uur, Osdorper Ban 132, Amsterdam. 

Om 11.30 uur vertrek richting Begraafplaats 
Buitenveldert, Fred. Roeskestraat 103, A'dam. 

Henk.